Okurumuz Ali
Çağlar, "1998-1999 yıllarında endüstri meslek lisesi gıda teknolojisi
bölümünü okurken lise son sınıfta bir gıda fabrikasından SGK sicil nosu
verilmiştir. SGK kayıtlarında sicil numaram var ama prim gün sayım
gözükmüyor. 2005 yılında memur olarak göreve başladım. 1998 yılındaki
SGK numaram emekliliğimde bir indirim durumu lehime sağlar mı?" diyor.
Birçok okurumuz, başlığı görünce kendi durumunu değerlendirdiğini
görür gibiyim. 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamındaki meslek
lisesi öğrencileri okul dönemlerinde sigortalı olurlar.
Meslek liselerinde okumakta iken staja tabi tutulan öğrencilerin
primleri öğrenim gördükleri okulları tarafından yatırılır. Eğer bu
kişilerin anne-babası üzerinden sağlık yardımları almaları halinde,
sadece iş kazası meslek hastalıkları kapsamında sigorta primi asgari
ücretin yüzde 1'i oranında alınır.
İşletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilerden anne-babası
üzerinden sağlık yardımları almayanlar için prim oranı, asgari ücretin
%6'sıdır. Bu prim oranının %1'i kısa vadeli sigorta kolları, %5'i genel
sağlık sigortası primidir.
Bu genel bilgilerden sonra, meslek lisesi öğrencileri için staj
döneminde emeklilikle ilgili malullük yaşlılık ölüm sigorta primleri
yatırılmaz.
İşte bu nedenle staj döneminde ödenen kısa vadeli sigorta kolu
primleri emeklilik için sigorta başlangıç tarihi olarak kabul edilmesi
mümkün olmadığı gibi, prim gün sayısı olarak da dikkate alınmaz.
Dolayısıyla okurumuzun 1998 yılındaki meslek lisesinde yapılan staj
sigortası emekliliğini etkilemez. 2005 sigorta başlangıç tarihine göre
60 yaşını ve 9000 günü tamamlayınca memuriyetten emekli olur.
İşçi ücretinin dörtte biri haczedilebilir
Okurumuz Osman Aydın, "maaşından icra kesintisinde bir sınır olup
olmadığını, haczin hangi tutarları ve ödemeleri kapsadığını" soruyor.
İş Kanunu'nun 35'inci maddesinde, işçilerin aylık ücretlerinin
dörtte birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik
olunamaz. Ancak, işçinin bakmak zorunda olduğu aile üyeleri için hakim
tarafından takdir edilecek miktar bu paraya dahil değildir. Nafaka
borcu alacaklılarının hakları saklıdır. İşçinin almakta olduğu maaşının
ancak dörtte biri haczedilebilir. İkramiye, toplu sözleşme farkı ve
nema da ücretten sayılacağından onların da aynı koşullarda haczini
engelleyen bir yasa hükmü yoktur.
Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi ödentilerin ücretten
sayılacağına dair bir hüküm bulunmadığından tamamı, nemanın ve toplu iş
sözleşmesi farkı ile ikramiyenin ise en fazla dörtte birinin haczi
mümkündür. Bu durumda mercice yukarıdaki ilkelere göre karar verilmesi
gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir,
6772 Sayılı Kanun'un 4'üncü maddesinde ise (fazla mesai, evlilik,
çocuk zamları veya primleri, ayni yardımlar, hafta ve genel tatil
ücretleri gibi esas ücrete munzam tediyelerin) haczedilemeyeceği
belirlenmiştir.