Ortakların şirkete borçlanma yasağı

Yeni Ticaret Kanunu şirketin hukuki varlığı ile ortakların kişilikleri arasına kalın bir perde çekmekte. Adeta şirket kasası ile ortaklarının kasası veya cepleri tamamen ayrıştırılıyor.

Kapsama giren borçlar

Yeni Ticaret Kanunu'nun "Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanma Yasağı" başlıklı 358. madde hükmüne göre; iştirak taahhüdünden doğan borç hariç, pay sahipleri şirkete borçlanamayacak. Ancak; şirketle, şirketin işletme konusu ve pay sahibinin işletmesi gereği olarak yapılmış bulunan bir işlemden doğmuş olan ve emsalleriyle aynı veya benzer şartlara tabi tutulan borçlar bu yasak kapsamında değerlendirilmeyecek.
Bu düzenleme ile şirketin nakit parasının ortakları tarafından kullanılması engelleniyor. Şirketin kaynaklarını alternatif alanlarda kullanmak yerine, şirket ortaklarına aktarmasının, yatırım harcamalarının azalmasına yol açtığı düşüncesi ile bu düzenlemenin yapıldığı anlaşılıyor.

Kanuna aykırı borçlanmalara uygulanacak yaptırım

Yeni TTK hükümlerinin 01/07/2012'de yürürlüğe girmesi öngörüldü.

Kanuna aykırı şekilde, anonim veya limited şirkete borçlu olan pay sahipleri ve ortaklar, borçlarını kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl içinde, nakdi ödeme yaparak tamamen tasfiye etmek zorunda. Borcun kısmen veya tamamen başkası tarafından üstlenilmesi, borç için kambiyo senedi verilmesi, ödeme planı yapılması veya benzeri yollara başvurulması tasfiye sayılmayacak. Belirtilen süre içinde tasfiye gerçekleşmemişse, Türk Ticaret Kanunu'nun 562. maddesinin beşinci fıkrası hükmü gereğince yaptırım uygulanacak. Borcunu ödemeyen kişiye üç yüz günden az olmamak üzere adli para cezası uygulanacak. (Günlük adli para cezası en az 20 TL, en fazla 100 TL'dir.) Tasfiye süresinin geçmesinden sonra, şirketin alacaklıları, alacakları için, şirkete borçlu olan pay sahibini takip edebilecek.

Pay sahiplerinin kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle mevcut olan borçlarını kapatmak için, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıllık bir süre öngörülmüş. Ödemenin ise ancak nakdi ödeme kanalıyla yapılabileceği açıkça hükme bağlanmış. Dolayısıyla, borcun kısmen veya tamamen başkası tarafından üstlenilmesi, borç için kambiyo senedi verilmesi, ödeme planı yapılması veya benzeri yollara başvurulması kabul edilmeyecek.

Limited şirket ortaklarının durumu

Anılan borçlanma yasağı, kanunun 644. maddesinin (1-b) bendi hükmü uyarınca ve 6103 Sayılı Yasa'da yer alan geçiş hükmü ile limited şirket ortaklarını da kapsamakta.

Vergi kanunlarına göre durum

Düzenlemenin temel nedeni şirketlerin nakit varlıklarının pay sahipleri tarafından kullanılmasını engellemek. Ancak vergi kanunlarında pay sahiplerince şirketten yapılan borçlanmalara ilişkin düzenlemeler de yer almakta. Şirketin atıl duran parasının ortak veya ilişkili kişiler tarafından kullanılması halinde borç tutarı üzerinden ayrıca faizinin de hesaplanması zorunlu. Vergi kanunlarının uygulanması durumunda pay sahiplerinin şirketten borç para alması ve bir süre sonra faizi ile birlikte geri ödemesi durumunda şirketin bir kaybı olmayacak. Kısaca şirketin bankada mevduat faizi geliri elde ederek tutmuş olduğu parasını aynı şartlarda ortağına vermesi arasında bir fark yok. Yeni Ticaret Kanunu'nun da belli şartlar dahilinde pay sahiplerine bu imkanı sağlaması gerekir!